İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi Nedir?
İnternetten içerik kaldırma ve erişimin engellenmesi; internet alanında gerçekleştirilen suçlara karşı daha etkili bir mücadele için, özel yaşam ve kişisel hakların hızlı ve verimli bir şekilde korunması gerekliliği doğrultusunda uygulanan bir tedbirdir. Bu tedbir 5651 sayılı yasa ile koruma altına alınmıştır.
İnternetten içerik kaldırma, internet üzerindeki haber, video, fotoğraf, yorum vb. içeriğin silinmesi veya erişiminin kesilmesidir. İçerik kaldırılması, genellikle içeriğin yayılmasını veya erişimini engellemenin daha kesin bir yöntemidir.
Erişimin engellenmesi ise, belirli bir içeriğe veya web sitesine erişimin belli bir coğrafi bölgeden veya belirli bir kullanıcı grubundan kısıtlanmasıdır. Bu kısıtlama alan adından, içerikten (URL), IP adresinden erişim engellenerek ve benzeri yöntemler kullanılarak sağlanabilir.
İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi Kararı Hangi Durumlarda Verilir?
Erişimin engellenmesi kararı bir insanın kişilik haklarının ihlal edilmesi, özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi, suç işlenmesi, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun ihlal edilmesi, internette unutulma hakkının kullanılması, kamu yararı ve düzeni sağlanması hallerinde verilmektedir.
İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi İçin Nereye Başvurmalıyım?
İnternet yoluyla kişilik hakları ihlal edilen bireyler, içerik sağlayıcıya ulaşamadıkları veya içerik sağlayıcı tarafından yanıt alamadıkları durumlarda, yer sağlayıcıya başvurarak söz konusu içeriklerin kaldırılmasını talep edebilirler. İlgili içerik sağlayıcılar, talep kendilerine ulaştığı taktirde 24 saat içerisinde başvuruyu yanıtlamakla yükümlüdürler. Bu yönteme rağmen içerik kaldırılmadığı, olumsuz bir yanıt alındığı veya hiçbir yanıt alınamadığı durumlarda, hakları ihlal edilen kişiler, sulh ceza hakimliğine başvurabilirler.
Söz konusu süreçte, doğrudan uyarı yöntemine başvurulmamış olsa bile, hakları ihlal edilen bireylerin, internetten içerik kaldırma taleplerini doğrudan sulh ceza hakimliğine iletmek gibi bir hukuki hakları bulunmaktadır.
İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi İçin Yasal Süreç Nasıl İşler?
İnternet yasaları kapsamında, tüzel kişiler ve gerçek kişiler mahkeme kararıyla haber kaldırma işlemi başlatabilirler. İçeriğin kaldırılmasını veya erişimin engellenmesini isteyenler yönetime başvurmadan direk Sulh Ceza Hakimliğine başvuruda bulunabilirler.
Sulh Ceza Hakimliği, bu tür şikayetleri aldıktan sonra 24 saat içinde değerlendirerek talebi neticelendirir. Erişim yasağı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunca öncelikle 4 saatlik bir tedbir talebi olarak gerçekleştirilir. Hakim, tedbir talebi kararı için 48 saatlik bir araştırma süreci sonrasında erişim engeli kararı vermezse, tedbir de ortadan kalkacaktır. Ancak, kararın çıkması durumunda şikayet konusu içerik kaldırılacaktır. Hakim, hakları ihlal edici unsurları onayladığı takdirde erişim engeli kararı verebilir. Bu erişim engeli haber sitesine verilmeyecek, sadece hakları zedeleyici içeriğe uygulanacaktır.
Tüm bu hukuki sürecin takibi için bir uzman avukat ile mutlaka danışılmalıdır. İnternetten haber ve içerik kaldırma sürecinde ihlal edilen ve dava açılabilecek konular arasında kişilik haklarına saldırı, özel hayatın gizliliği, unutulma hakkı kapsamında yayın, kişilik hakkı ve masumiyet karinesi ihlali gibi durumlar yer almaktadır.
Sitenin Tamamına Erişimin Engellenmesi Kararı Verilir Mi?
Sitenin tamamına erişimin engellenmesi kararı, genellikle o sitenin tamamının yasalara aykırı olduğu veya ciddi güvenlik tehdidi oluşturduğu durumlarda alınabilir. Ancak bu tür kararlar oldukça nadir ve olağandışıdır. İlgili yetkililer, siteye erişimin tamamen engellenmesi kararını vermeden önce çoğunlukla belirli içeriklerin veya sayfaların hedeflenmesi veya kaldırılması yönünde çaba gösterirler.
Hakim, kişilik hakkı ihlali durumlarında, genellikle sadece ihlal yaşanan belli bir yayın, kısım veya bölümün (URL vb. şeklinde belirtilmiş) içeriğe erişimin engellenmesi kararı verir. Ancak, zorunlu olmadıkça, hakim tüm internet sitesindeki yayına erişimin engellenmesine karar vermez. URL belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesinin yeterli olamayacağı durumlar da vardır. Bu tür durumlarda hakim, gerekçesini belirterek internet sitesindeki tüm yayına erişimin engellenmesine de karar verebilmektedir.
İçerik Kaldırma Talep Edilen Paylaşım Başka Sitelerde Yayınlanırsa Ne Yapmalıyım?
Kişilik hakkının ihlal edilmesi durumunda, başka internet adreslerinde aynı içeriğin yayınlanması ciddi sorun teşkil eder. Bu durumda, ilgili kişi mahkeme kararı ve gerekli belgelerle birlikte Erişim Sağlayıcıları Birliği Kurumuna başvururlar. Başvurucular, mevcut kararın diğer adresler için de geçerli olmasını talep edebilir. Bu yöntemle, aynı içeriğin farklı platformlardaki erişimi engellenerek kişisel hakların korunması sağlanır.
Diğer bir çözüm ise, sulh ceza hakimliğine yapılan başvuruda, yayının paylaşıldığı tüm internet sitesi adreslerinin tamamının belirtilerek, bu adreslerin tamamına erişim engeli talep edilmesidir. Böylece, yayının farklı adreslerde de yayınlanması durumunda etkili önlem alınmış ve kişinin hakları korunmuş olur. Bu adımlar, internet ortamında yayınlanan içeriklerin kişisel haklara zarar vermesi durumunda alınabilecek etkili önlemler arasındadır.
İnternetten Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi İstenen İçerik Suç Oluşturuyorsa Ne Yapmalıyım?
İnternet ortamındaki yayınlar veya paylaşımlar bazen TCK’da belirtilen tehdit, hakaret veya iftira suçlarını oluşturabilir. Bu durumda, suç mağduru veya zarar gören kişilerin, içeriğin ifadeleri hakkında şikayetçi olmak için ayrıca savcılığa suç duyurusunda bulunmaları gerekir. Erişim engelleme talebi, içeriğin ifadeleri nedeniyle şikayetçi olunduğu anlamına gelmez. Ayrıca, maddi veya manevi zarar gören kişiler, bu zararları telafi etmek için tazminat davası açabilirler.
Instagram, X (Twitter), Youtube, Facebook, TikTok Gibi Sosyal Medya Platformlarından İçerik Silme veya Kaldırma
Sosyal medya platformlarında suç işlenmesi, kişilik haklarının ihlal edilmesi, suç işlenmesine yardımcı olunması veya kamu yararını gerektiren durumlarla karşılaşıldığında, çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemler arasında, sulh ceza hakimliğine başvurarak içeriğin erişiminin engellenmesi ve kaldırılması talep edilebilir. Ancak, ilgili kişiler doğrudan sosyal medya platformlarına başvurarak da içeriğin silinmesini veya kaldırılmasını talep edebilirler.
Youtube, Facebook, Twitter, Instagram vb. platformlar, kendi iç mekanizmaları aracılığıyla bu tür taleplere yanıt vermektedirler. Örneğin; Youtube telif hakkı ihlalleri için özel bir mekanizma geliştirmiştir. Buraya şikayet bildirimi yapıldığında ilgili video linkini kaldırılmakta veya içeriği telif hakkına uygun hale getirilmektedir. Twitter ise sahte hesaplar, taciz vakaları, gizlilik ihlalleri gibi durumlarda şikayetleri değerlendirerek olumsuz içerikleri kaldırmaktadır.
Facebook, Instagram gibi platformlar video, resim, makale vb. içeriklerin yayınlandığı geniş bir alan sunmaktadır. Bu platformlar üzerinde yapılan ihlalleri bildirmek için özel şikayet ve ihlal bildirimi mekanizmaları bulunmaktadır.
Sosyal medya platformlarının bu iç mekanizmaları, kullanıcıların hızlı ve etkili bir şekilde içeriklerin silinmesi veya kaldırılmasını talep etmelerini sağlamaktadır. Ancak, bu mekanizmaların yanı sıra, sulh ceza hakimliğine yapılan başvurular da içeriğin erişiminin engellenmesi ve kaldırılması için önemli bir alternatif oluşturmaktadır.
Google, Yahoo, Yandex, Bing Gibi Arama Motorlarından İçerik Silme veya Kaldırma
Makalemizde anlatılanlara ek olarak, Google’da yer alan içeriklerin kaldırılması talepleri de önemlidir. Türkiye, 30 Haziran 2019 itibariyle 1.001 başvuru yapmış, toplamda 12.259 içerik kaldırma talebiyle karşılaşmıştır. Bu taleplerin çoğu iftira, ulusal güvenlik, gizlilik, güvenlik ve müstehcenlik konularını içerir.
Google, Yandex, Bing gibi arama motorlarından içerik kaldırma işlemi yapılabilmektedir. Bu işlem web sitelerinden yayınlanan haber, fotoğraf ve videoların indeks bilgilerinin silinmesini içerir. Arama motorları, indeksledikleri sayfaları kendi veritabanlarından kaldırdıklarında, içeriğin bulunduğu sayfalar arama sonuçlarında görünmez hale gelir. Ancak, kaynak web sayfasındaki içeriklerin silinmesi veya kaldırılması için sulh ceza hakimliğine başvurulmalıdır. Ayrıca, kişisel hakların ihlal edilmesi veya unutulma hakkının çerçevesinde arama motorlarının indekslerinin kaldırılması için de sulh ceza hakimliğine başvurulabilir.
Google’da haber veya olumsuz içeriklerin kaldırılması için özel bir mekanizma bulunur. Bu mekanizmayı kullanarak, içeriğin indeks bilgilerini kaldırma talebinde bulunabilirsiniz. Diğer arama motorlarında da içerik kaldırma işlemi için iletişim ofisleri ve şikayet bildirimi mekanizmaları bulunur.
İçeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi kararı alındığında, URL veya alan adları arama motorlarında hala görünebilir. Bu durumda, hakimlikten ilişkilendirilmeme kararı talep edilebilir. Bu kararın uygulanabilmesi için hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı kararda belirtilmelidir.
Konusu Suç Teşkil Eden İnternet Yayınlarına Yönelik İçeriğin Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi Nedir?
Kanunda belirtilen bir kısım suç türleri, internet yayınlarına yönelik doğrudan erişim engelleme kararları alınmasını sağlar. Bu suçların varlığında, soruşturmada sulh ceza hakimi, kovuşturmada mahkeme tarafından erişim engelleme kararı verilebilir. Ayrıca, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcıları da erişim engelleme kararı verebilir. Ancak, bu durumda karar hakimin onayına sunulmalı ve hakim tarafından 24 saat içinde karar verilmelidir.
Yayının içeriği, aşağıdaki suçlardan birini oluşturduğuna dair yeterli şüphe varsa, ilgili kısma veya doğrudan ilgili sayfaya erişimin engellenmesine karar verilir:
- İntihara yönlendirme suçu
- Çocukların cinsel istismarı
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu
- Müstehcenlik
- Sağlık için tehlikeli madde temini suçu
- Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçları
- Fuhuş
- 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
- 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda
yer alan suçlar.
İnternetten haber kaldırma, online itibar yönetimi, habere erişim engelleme gibi çeşitli başlıklar altında tanımlanan bu hususlar nihai olarak yargı yoluyla çözülebilir. Hukuki hizmetler yalnızca avukatlar tarafından sunulabilir. Bu konuda sorun yaşayan kişilere profesyonel hukuki yardım almaları tavsiye edilir.
Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi Hali
İnternet ortamında kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurumlar, içeriği sağlayan kişi veya kuruluşa veya bu mümkün olmadığında yer sağlayıcıya başvurarak içeriğin kaldırılmasını talep edebilirler. Bu taleplerinde, ihlalin nerede gerçekleştiği, ihlal edilen içeriğin tam adresi (URL), ihlal detayları ve ihlal edilen kişinin kimlik bilgilerini içermeleri gerekmektedir. Bu talepler genellikle internet üzerinden, e-posta yoluyla veya doğrudan ilgili platformların raporlama sistemleri üzerinden iletilir.
İhlal edilen içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi talepleri, genellikle içerik veya yer sağlayıcıları tarafından en geç yirmi dört saat içinde değerlendirilir ve yanıtlanır. Bu süre zarfında, içeriğin meşru olduğunu savunanlar da savunmalarını yapma hakkına sahiptirler. Sağlayıcı, talebi değerlendirdikten sonra içeriği kaldırmaya veya erişimi engellemeye karar verebilmekte veya talebi reddedebilmektedir. Ancak, talep edilen içeriğin kişilik haklarını ihlal ettiğine dair ciddi şüphe varsa veya yasal bir karar varsa, içeriği sağlayan veya yer sağlayıcı genellikle içeriği kaldırmaya veya erişimi engellemeye yönelik bir tedbir alır.
İçerik kaldırma veya erişimin engellenmesi taleplerine karar verme yetkisi sulh ceza hakimlerine de verilmiştir. Hakları ihlal edilen kişi veya kurumlar, taleplerini doğrudan sulh ceza hakimine de sunabilirler. Hakim, talebi değerlendirerek, içeriğin kaldırılmasına veya erişimin engellenmesine karar verebilir. Hakim kararlarını genellikle ihlal edilen URL’lerle sınırlar, zorunlu olmadıkça tüm siteye erişimin engellenmesine karar vermez. Ancak, belirli bir URL’ye erişimin engellenmesinin yetersiz olduğuna karar verirse, tümsiteye erişimin engellenmesine karar verebilir.
Hakim tarafından verilen içerik kaldırma veya erişimi engelleme kararları Birlik’e gönderilir. Bu kararlara itiraz hakkı vardır. Kararlara uyulmaması durumunda, içerik veya yer sağlayıcılar adli para cezası ile cezalandırılabilir. Özellikle, içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi kararı verilmiş olmasına rağmen bu karara uymayan içerik veya yer sağlayıcılar, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilirler.
Özel Hayatın Gizliliği Sebebiyle İnternetten İçerik Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi Hali
Özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, içeriğe erişimin engellenmesi talebiyle doğrudan BTK’ya başvurabilirler. Bu talepte, ihlalin tam URL’si, ihlal detayları ve kimlik bilgilerini içermelidir. BTK Başkanı, gelen talebi hemen Birliğe bildirir. Erişim sağlayıcılar, en geç dört saat içinde talebi yerine getirir. Erişimin engellenmesi, hakkı ihlal eden içeriğin URL’si üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Erişimin engellenmesini talep eden kişiler, taleplerini sulh ceza hakimine sunarlar. Hakim, talebi en geç kırk sekiz saat içinde değerlendirir ve kararını Kuruma gönderir. Talep uygun bulunmazsa erişim engeli otomatik olarak kaldırılmaktadır. Hâkim kararına itiraz edilebilmektedir.
Özel hayatın gizliliğinin hemen korunması gereken durumlarda, BTK Başkanının emriyle erişimin engellenmesi BTK tarafından yapılabilir. Bu karar, sulh ceza hakimine onay için sunulur. Hakim en geç 48 saat içinde kararını açıklar ve doğrudan Kuruma gönderir. Aksi hâlde, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkmaz.
İnternet ortamındaki fotoğraf, video, yorum, haber vb. paylaşımların veya hukuka aykırı içeriğin kaldırılması gibi hususlar çeşitli başlıklar adı altında tanımlansa da bahse konu yayınlara erişimin engellenmesi, internetten içeriğin kaldırılması gibi hususlar nihai olarak yargısal yollarla çözülebilmektedir. Kişileri mahkemelerde temsil etme ve hukuki hizmet verme yetkisine sahip kişiler yasa gereği yalnızca avukatladır. Bu konuda problem yaşayan kişilerin avukatlardan profesyonel bir hukuki yardım almasını tavsiye ederiz.