Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir?
Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların boşanmanın doğuracağı tüm hukuki sonuçlarda mutabık olduklarını beyan ettikleri bir sözleşmedir. Diğer bir deyişle anlaşmalı boşanma protokolü, evliliğin sona ermesiyle ilgili olarak boşanma davası açan tarafların, mal paylaşımı, velayet, nafaka, konut kullanımı ve benzeri hususlarda karşılıklı anlaşmalarını içeren bir sözleşmedir.
Taraflar, boşanma sürecinde herhangi bir uyuşmazlık yaşanmaması için bu protokolü hazırlarlar. Boşanma protokolü, anlaşmalı boşanma davasının şartlarından biri olup ıslak imzalı şekilde mahkemeye sunulmalıdır. Mahkeme de protokolün kanuna uygunluğunu inceleyerek onay verir.
Anlaşmalı boşanma davasında, protokolde belirtilen hususlar mahkeme tarafından kalem kalem incelenmektedir. Hakim ancak ve ancak, tarafların boşanma protokolündeki tüm konularda mutabık olduklarına kanaat getirirse boşanma kararı verir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?
Anlaşmalı boşanma protokolünde eşler boşanmak istediklerini beyan etmelilerdir. Boşanma protokolünde nafaka, velayet, müşterek çocukla kişisel ilişki, tazminat konularının mutlaka ele alınması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, protokolün icraata dökülebilecek nitelikte olmasıdır. Yani protokolde ele alınan her madde kesin ve net sınırlarla çizilmelidir.
Boşanma protokolünde iştirak nafakası ve mal paylaşımı ele alınmamışsa, boşanma sonrasında ayrı bir dava açılarak istenebilmektedir. Bununla birlikte çocuğun üstün yararının gözetilmesi gereken hususlarda (velayet, kişisel ilişki, iştirak nafakası) anlaşılsa dahi, daha sonra yeni bir dava açılarak protokolde belirlenen maddeden farklı bir şekilde değiştirilebilir.
Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hazırlanabilir Mi?
Anlaşmalı boşanma davalarında avukat tutmak gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayan taraflar boşanma protokolünü avukatsız da hazırlayabilirler. Ancak eşlerden birinin boşanma davası sonunda herhangi bir hak kaybı yaşamaması için anlaşmalı boşanma protokolünün uzman bir avukattan yardım alarak hazırlanması daha doğrudur.
Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Neler Yazılır?
Taraflar boşanma protokolü hazırlarken, boşanmanın doğuracağı tüm hususları kalem kalem ele alarak ayrıntılı ve net sınırlarla düzenlerler. Tarafların protokolde yazmaları gereken hususlar aşağıda listelendiği gibidir:
- Nafaka (yoksulluk ve iştirak nafakası)
- Velayet,
- Müşterek Çocukla Kişisel İlişki: Velayeti almayan eşin çocukla kişisel ilişkisinin nasıl olacağı net sınırlarla belirlenmelidir. Mesela velayeti almayan eş, “çocuğumu istediğim zaman göreceğim”, “çocuğumu müsait olduğum saatlerde alacağım” şeklinde ucu açık ve belirsiz maddeler koyamamaktadır. Taraflar protokole belirsiz zaman dilimleri yazsalar dahi hakim bu maddeyi reddetmektedir.
- Maddi ve Manevi Tazminat:
- Ortak Mal Paylaşımı
- Aile Konutu
- Ev Eşyaları
- Vekalet ve Yargılama Masrafları
- Diğer Hususlar
Taraflar bu hususlar dışında bir konu hakkında mutabıka varmışlarsa bu konuyu da ayrı bir başlık altında ekleyebilirler.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Ortak Velayet Mümkün Müdür?
Ülkemizde kanunen taraflar boşandıktan sonra müşterek çocukların velayetinin eşlerden birine verilmesi gerekmektedir. Fakat uygulamada belirli şartların gerçekleşmesi durumunda Mahkeme, ortak velayete karar verebilmektedir. Bu şartlar:
- Hakim “çocuğun üstün yararı, güvenliği ve menfaati” kriterlerini gözeterek ortak velayete hükmedebilmektedir.
- Hakim ortak velayete karar verirken idrak çağındaki çocuğun görüşünü alabilir. Fakat bazı hallerde bir uzmana da başvurması gerekmektedir.
- Ortak velayette gönüllülük esas olduğu için tarafların bu konuda anlaşması da önemlidir. Çekişmeli boşanma davalarında taraflar arasında yaşanan çekişmenin çocuk üzerinde de devam etmesi nedeniyle ortak velayete karar verilmesi çok zordur.
Taraflar müşterek çocuklarının velayetini ortak olarak almak isteseler de bu durumun olumlu olduğu kadar olumsuz yanları da bulunmaktadır. Bu sebeple boşanan eşlerin, çocuğun velayetinin ortak velayet olması konusunda etraflıca düşünmeleri gerekmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Geçerlilik Süresi
Tarafların hazırlayıp mahkemeye sundukları anlaşmalı boşanma protokolünün geçerliliği konusunda bir süre öngörülmemiştir. Ancak protokolün geçerli sayılabilmesi için protokol şartlarına uygun boşanma kararının verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi gerekmektedir.